یادداشت، چرا آژانس بین المللی انرژی اتمی جای محرمانه نگه داشتن اطلاعات نیست؟ - مجله سرگرمی

به گزارش خبرنگاران، در عرض چند دقیقه گزارش ها و اطلاعات محرمانه آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره پفراینده هسته ای ایران در رسانه های غربی منتشر می گردد. ضعف آژانس در حفاظت از گزارش های محرمانه امر جدیدی نیست اما انتشار عمومی آنها به این سرعت باعث بی اعتمادی بیش از پیش به آژانس شده و به قول دیپلمات ها آبروی آن را برده است.

میخائیل اولیانوف، سفیر روسیه نزد سازمان های بین المللی در وین نوشت، شرم آور است که گزارش های محرمانه مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ایران به محض رسیدن به دست اعضای شورای حکام مثل همواره به رسانه های آمریکایی درز پیدا می نماید. این دیپلمات روسی تاکید نموده که این مسئله امانت داری شورا را تضعیف می نماید.

مقررات و آیین نامه آژانس درباره درز اطلاعات محرمانه

درز اطلاعات و اسناد آژانس در حالی است که اساس و گستردگی تعهدات حقوقی این نهاد بین المللی برای حفاظت از اطلاعات محرمانه هسته ای یک نظام هنجاری جامع و سخت را شامل می گردد. این نظام به صورت جدی از کنفرانس 1968 ملل متحد راجع به انعقاد معاهده عدم اشاعه سلاح های هسته ای شکل گرفت و در بیشتر اسناد الزام آور مانند اساسنامه آژانس، موافقتنامه های پادمان ها، کنوانسیون های بین المللی هسته ا و موافقتنامه های همکاری بین آژانس و دیگر سازمان های بین المللی بر لزوم حفاظت از اطلاعات محرمانه توسط آژانس مورد تاکید و توسعه نهاده شده است.

برای مثال، بر اساس ماده دو اساسنامه فعالیت های آژانس باید با رعایت مقتضی حقوق حاکمیتی دولت ها انجام گردد. در ماده هفت اساسنامه آژانس همچنین آمده است کارکنان نباید هیچگونه اسرار صنعتی یا دیگر اطلاعات محرمانه را که به سبب وظایف رسمی شان برای آژانس، به آگاهی آنها می رسد افشا نمایند.

در بند 19 سند پایانی کنفرانس سال 2010 دولت های عضو معاهده عدم اشاعه تسلیحات هسته ای بر ضرورت رعایت کامل اصل محرمانگی در مورد تمام اطلاعات راجع به پادمان ها بر اساس موافقتنامه های پادمان ها و اساسنامه آژانس تاکید شده است.

ناتوانی در حفظ اطلاعات از آژانس تا مدیرکل

علی رغم وجود نظام هنجاری نسبتا جامع و تعهدات حقوقی و اخلاقی آژانس، شاهد هستیم که درز اطلاعات محرمانه کشورها به بیرون به یک رویه تقریبا عادی در این نهاد بین المللی تبدیل شده و همین مسئله یکی از مهمترین منابع بی اعتمادی ایران به آژانس بوده است.

در واقع خیلی وقت است که تهران تاکید دارد که آژانس نتوانسته سازوکارهای اجرایی مناسب و کارا برای برطرف این معضل به کار گیرد. نخستین اعتراض به ناتوانی آژانس در نگهداری از اطلاعات سرّی در سال 2005 توسط نمایندگی ایران در وین صورت گرفت و این نگرانی بارها در مواضع مقامات کشورمان تکرار شده است. فریدون عباسی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی در اواخر بهمن 1391 خاطرنشان کرد: نکته جالب توجه اینجاست که نشت اخبار محرمانه کشورمان مدت کوتاهی پس از حضور بازرسان و اطلاع آن ها صورت می گیرد .

عباسی در سال 1397 طی مصاحبه ای با یک رسانه داخلی تاکید نمود : جالب است که در این گزارش (آژانس) همه چیز را شفاف گفته و جالب تر آنکه ترور ها پس از این گزارش شروع می گردد. وقتی ترورها را نگاه می کنید می بینید که براساس این گزارش 2011 است از نظر تخصصی.

یکی دیگر از نگرانی های تهران تخلف از اصل محرمانگی توسط شخص مدیرکل است. ایران معتقد است، آوردن جزئیات فعالیت های هسته ای همانند شمار سانتریفیوژهای نصب شده یا فعال، میزان مواد هسته ای تغذیه شده و یا فراوری شده ضرورت ندارد و چنین رویکردی با اصل حقوقی لزوم حفاظت از اطلاعات محرمانه دولت های عضو مندرج در اساسنامه و موافقتنامه آژانس و موافقتنامه های پادمان ها سازگار نیست.

فرایندی که حتی در گزارش اخیر مدیرکل آژانس رعایت نشد و در نتیجه این اطلاعات بلافاصله در اختیار رسانه ها نهاده شد. بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان یکشنبه (16 شهریور) در این باره به ایسنا گفت: برای دبیرخانه آژانس و کشورهای عضو بیان جزئیات فنی مضر است. جزییات فعالیت ها و برنامه هسته ای کشورها نباید منتشر گردد و نیازی نیست که همگان در جریان جزییات فنی برنامه هسته ای کشور عضو قرار گیرند.

با این فرایند، درز اطلاعات محرمانه آژانس نه تنها پایانی نمی یابد بلکه هر روز ابعاد جدیدی پیدا می نماید و به نظر می رسد این نهاد بین المللی نمی تواند و یا نمی خواهد تلاشی برای بستن این شکاف های مضر انجام دهد که نتیجه آن بی اعتمادی کشورهای عضو به آژانس خواهد بود. البته نکته اصلی که در این میان باید به آن توجه داشت این است که اساساً مقامات کشور نیز نباید به تعهدات و قول هایی که از سوی این نهاد برای حفظ محرمانگی اطلاعات داده می گردد را جدی بگیرند و یا آن را به عنوان بخشی از توافق با این نهاد فرض نمایند.

.

pbmusic.ir: نوای پرنده پارسی | مجله موسیقی و هنری

balio.ir: بالیو | مجله گردشگری و مسافرتی

etre-yas.ir: مجله عطر یاس، محلی برای همفکری استارتاپی